Дзема Пётр Паўлавіч
 |
Нарадзіўся 2 кастрычніка 1910 г. у с. Сенча Лохвіцкага павета Палтаўскай губерні ў сям’і селяніна-серадняка. Украінец. У 1929 г. скончыў педагагічны тэхнікум. Працаваў настаўнікам Ручанскай сямігадовай школы Палтаўскай вобласці (1929–1930). У 1930 г. паступіў на інспектарскае аддзяленне Палтаўскага інстытута сацыялістычнага выхавання. Пасля расфарміравання аддзялення ў кастрычніку 1931 г. пераведзены на завочнае навучанне і накіраваны на працу загадчыкам сямігадовай школы ў Міргарадскім раёне. Па заканчэнні завочнага аддзялення інстытута і інспектарскіх курсаў (1933) працаваў інспектарам школ Нова-Вадалажскага раённага аддзела народнай адукацыі. Паступіў у аспірантуру пры Навукова-даследчым інстытуце школ Наркамасветы БССР (1938), аспіранты якога ў 1940 г. былі пераведзены ў аспірантуру Мінскага педінстытута, якую паспяхова скончыў 10 чэрвеня 1941 г. і прадставіў да абароны дысертацыю ў Савет БДУ. У лютым 1946 г. абараніў дысертацыю і атрымаў вучоную ступень кандыдата педагагічных навук. Зацверджаны ў вучоным званні дацэнта (1947). З лістапада 1935 г. − выкладчык педагогікі ў Гомельскім педагагічным тэхнікуме і педрабфаку, пазней займаў пасаду асістэнта Рагачоўскага педтэхнікума і настаўніцкага інстытута (1936–1937). Са жніўня 1937 г. у Мазырскім педвучылішчы. На пачатку Вялікай Айчыннай вайны быў эвакуяваны ў Тамбоў, а потым у Маскву. З лістападзе 1941 г. дабраахвотна праз Кіеўскі ваенкамат Масквы пайшоў у армію. У 1941–1943 гг. чырвонаармеец, малодшы палітрук, начальнік бібліятэкі 57 асобнага запаснога батальёна сувязі ў Маскве, у 1943–1945 гг. служыў на Данскім, Цэнтральным, І Беларускім франтах палітработнікам, агітатарам асобнага палка сувязі генштаба і аўтамабільнага палка, прапагандыст эвакуацыйнага шпіталя, лектар Дома Чырвонай Арміі, быў лёгка паранены, вайсковае званне «капітан». Пасля дэмабілізацыі ў снежні 1945 г. на працягу студзеня − сакавіка 1946 г. працаваў старшым навуковым супрацоўнікам Навукова-даследчага інстытута школ Народнага камісарыята асветы БССР. 6 сакавіка 1946 г. загадам НКА БССР прызначаны рэктарам Брэсцкага настаўніцкага інстытута. Гэтае рашэнне ўзгоднена з Брэсцкім абкамам 4 ліпеня 1946 г. і зацверджана ЦК КП(б) Б. Працаваў на пасадзе рэктара па ліпень 1948 г. Узнагароджаны ордэнам «Красная звезда», медалямі «За абарону Масквы», «За освобождение Варшавы», «За вятие Берлина», «За победу над Германией», знакам «Выдатнік народнай асветы» (1947).